Corona in de ggz: ‘De zorg die bij ons past, die kan nu even niet’

Ook in de ggz is er als gevolg van de coronacrisis sprake van een tekort aan beschermingsmiddelen en knelpunten rondom testen. Daarnaast kun je hier te maken krijgen met cliënten die zich niet houden aan de anderhalvemeterregel of die moeilijk in quarantaine te houden zijn. En voor welke extra uitdagingen kom je op een cohortafdeling met psychiatrische cliënten te staan? Kim Knijnenburg, psychiatrisch verpleegkundige op een cohortafdeling in Brabant, vertelt.

Kims werk is door de coronacrisis flink veranderd. “Mijn organisatie heeft een cohortafdeling geopend omdat een ziekenhuisopname voor onze cliënten – die als ze corona krijgen zowel fysiek als psychisch zorg nodig hebben - geen vanzelfsprekendheid is. De kliniek waar ik normaal werk, werd tijdelijk gesloten. Cliënten gingen naar huis of werden overgeplaatst. Ons hele team ging op de cohortafdeling aan de slag. Wij kregen hier de verantwoordelijkheid en sturen de collega’s uit andere teams aan.”

Net even anders
De eerste weken op de cohortafdeling waren hectisch. “We zijn allemaal psychiatrisch verpleegkundigen, somatiek is normaal gesproken niet onze hoofdbehandeling”, licht Kim toe. “Dat is nu compleet anders. Sommige cliënten zijn echt heel ziek geweest. Het gaat om complexe zorg, zo kan koorts in combinatie met antipsychotica bijvoorbeeld tot ernstige lichamelijke gevolgen leiden. Er zijn ook cliënten geweest die palliatieve zorg nodig hadden. Wat het op onze afdeling zo ingewikkeld maakt, is dat de cliënten die binnenkomen al in behandeling waren in de ggz. Die psychiatrische hulpvraag blijft aanwezig.”

Door de psychiatrische problematiek begrijpen niet alle cliënten dat ze een behandeling nodig hebben. Kim: “Als een cliënt bijvoorbeeld in een psychose zit, kan dat voor veel onrust zorgen. Zo zijn er cliënten die steeds hun zuurstofslangetjes eruit trekken. En cliënten die zich in hun psychische beleving zieker voelen dan ze daadwerkelijk zijn. Dan belandt iemand ineens in een rolstoel, terwijl je weet: die cliënt is ziek, maar niet zo ziek dat lopen niet meer mogelijk is.”

Wat bij ons past, kan nu niet
Kim geeft aan dat het werken op de cohortafdeling fysiek zwaar is. “Normaal gesproken is mijn werk vooral mentaal zwaar. Het werken in beschermende pakken kost veel energie. En de mondkapjes zijn van mindere kwaliteit dan in het begin van de crisis. Ze doen ontzettend pijn aan je oren. Ook kan ik niet altijd de zorg kan leveren die ik zou willen. Cliënten begrijpen niet waarom we mondkapjes dragen, zien onze mimiek niet. We hebben een cliënt gehad die uitsprak dat hij daar last van had. Dat is heel moeilijk! Normaal kun je glimlachen, sla je soms even een arm om iemand heen. Die zorg past bij ons, maar dat kan nu niet. Ook voor cliënten met schizofrenie is het lastig. Zij uiten zich vaak moeilijk, hebben een andere lichaamsbeleving. Ze voelen zich best fit, terwijl de controles laten zien: ze zijn echt ziek. Dan vragen ze: 'Mag ik naar huis?' Ook als je uitlegt waarom dat niet kan, is het moeilijk voor ze om dat te accepteren. Aan het einde van mijn dienst ben ik nu veel vermoeider dan normaal. Omdat wij als team de andere collega’s aansturen, voel ik me extra verantwoordelijk. Ik ben constant aan het dubbelchecken. Dat het een onbekend virus is, maakt het extra complex.”

Meer hulpvragen
Ondanks de daling van het aantal opnames op de cohortafdeling, maakt Kim zich zorgen. “Toen onze kliniek weer openging, zag je binnen no time dat mensen werden opgenomen. Je merkt aan alles dat deze periode voor mensen met psychische problemen extra zwaar is. Ze missen werk en structuur. Alleen als er sprake is van een crisis, komen er zorgprofessionals bij hen thuis. Veel gaat telefonisch, maar door de telefoon kun je niet alles goed inschatten. Ik verwacht straks een grotere hulpvraag én veel nieuwe cliënten.”