Coronacrisis: 5 vragen aan GGD-verpleegkundige Saskia

De laatste keer dat we haar spraken was Saskia van Egmond, verpleegkundige bij GGD Kennemerland, druk met voorlichting geven, testen, contactonderzoek en met het monitoren van de mensen die met een coronapatiënt in contact zijn geweest. Nu, ruim twee weken later, zijn vooral die laatste werkzaamheden met inmiddels 2994 bevestigde besmettingen in Nederland niet meer denkbaar.

1. Wat betekent de nieuwe situatie voor jouw werk bij de GGD?
"Eerst werkten we met een casusdefinitie: mensen met klachten die in een risicogebied zijn geweest hebben mogelijk corona. Die casusdefinitie is weggevallen. Iedereen met koorts en luchtwegklachten heeft nu mogelijk COVID-19 (nieuwe coronavirus). Daarom doen we niet langer contactonderzoek en hoeven mensen ons niet meer dagelijks hun temperatuur door te geven. Wel krijgen we nog steeds heel veel telefoontjes van ongeruste burgers, huisartsen en soms van andere hulpverleners. Daarnaast zijn we druk met Schiphol. Veel landen zitten op slot en laten alleen eigen inwoners binnen. Luchtvaartmaatschappijen willen geen passagiers aan boord die mogelijk het nieuwe coronavirus hebben. Hun medewerkers vragen de GGD om advies. 'Er staan kinderen in de rij die snotteren, wat te doen?' Ook komen er straks mensen terug naar Nederland die nog niet op de hoogte zijn van de maatregelen hier. We zijn samen met het RIVM en de ministeries op zoek naar de handigste manier om die mensen al op Schiphol te informeren."

2. Wij krijgen meldingen van verpleegkundigen en verzorgenden die zich zorgen maken over dat er weinig getest wordt. Denk aan mensen die werkzaam zijn in de wijk en bang zijn om iemand te besmetten of besmet te raken én het virus vervolgens weer door te geven. Hoe kijk jij hiernaar?
"Ik kan me die zorgen heel goed voorstellen. Er is helaas een tekort aan testmateriaal. Alle mensen met klachten die op COVID-19 wijzen, moeten thuisblijven totdat ze minstens 24 uur geen klachten hebben. De (huis)arts beoordeelt wie er wel of niet getest moet worden. Testen gebeurt nu vooral bij mensen uit kwetsbare groepen die meer risico lopen op een ernstig verloop van de ziekte en bij mensen met onderliggend lijden. Voor iedereen is het inmiddels hopelijk duidelijk dat je anderhalve meter afstand moet houden, moet letten op je handhygiëne en dat je als er sprake is van koorts en hoestklachten goede maatregelen moet treffen. Op momenten waarop je geen afstand kunt houden, zoals als je zorg levert, moet je jezelf goed kunnen beschermen. Dit kan nu niet altijd. Mondkapjes zijn schaars. Die onzekerheid die je daardoor als zorgprofessional kunt voelen lijkt me verschrikkelijk! Het is geen werkbare situatie. Regelen dat er voldoende beschermend materiaal is moet de hoogste prioriteit hebben. Volgens mij heeft het dat nu ook."

3. Hoe kijk jij naar de aankomende tijd, wat verwacht je?
"Ik ben bang dat als mensen niet die anderhalve meter afstand in acht nemen, het aantal besmettingen snel oploopt en er echt een tekort komt aan bedden en verpleegkundigen. Dat is mijn grote zorg: dat er knelpunten komen in de zorg. Als dat gebeurt, zullen er nóg zwaardere maatregelen genomen moeten worden. Bijvoorbeeld dat mensen verplicht moeten thuisblijven, zoals in Italië. Vrijheid helemaal ingeperkt. Laten we dat voorkomen. Anderhalve meter afstand in acht houden, zorgen voor beschermende middelen op de juiste plek, zorgen voor goede hygiëne met elkaar en niet hamsteren. Het zijn écht andere zorgen dan twee weken geleden."

4. Over dat hamsteren gesproken, heb jij hier als verpleegkundige last van?
"Ja, de schappen zijn gewoon leeg. Ik wilde een appeltaart bakken, maar er waren geen eieren meer te vinden. Uiteindelijk heb ik ze bij de kaasboer gevonden, dus tóch appeltaart met eieren. Ik verwacht niet dat we hier straks omkomen van de honger, maar het is wel vervelend: de paniek slaat toe bij mensen. We moeten denk ik niet in een angstcultuur gaan leven, maar in een cultuur die uitstraalt: we kunnen dit. We flikken dit als Nederland, samen."

5. Heb je nog tips voor andere verpleegkundigen en verzorgenden voor de aankomende tijd?
"Neem écht af en toe pauze. Ook al vraagt de zorg veel van je. Deze situatie is niet met een week voorbij. Verder kunnen verpleegkundigen, verzorgenden en artsen wat mij betreft een voorbeeld zijn voor de rest van Nederland. Ze zetten hun schouders eronder. Het zijn kanjers."