Geen bezoek gehandicaptenzorg: ‘Beeldbellen is voor sommigen heel ingewikkeld’

Hoe leg je aan een cliënt met een verstandelijke beperking uit dat er geen bezoek meer langskomt? Dat de dagbesteding voortaan op de woonlocatie plaatsvindt en dat niezen écht in de ellenboog moet? Ook in de verstandelijk gehandicaptenzorg veroorzaakt de coronacrisis flinke uitdagingen. We belden met Sandra de Wit, verpleegkundig specialist en voorzitter van V&VN Verstandelijk gehandicaptenzorg (VGZ). 

Bij de organisatie waar Sandra werkt is vóór bekend werd dat het uitgangspunt voor bezoek in de gehandicaptenzorg ‘Nee, tenzij’ is al een stop op bezoek afgekondigd. Dit zorgt soms voor ingewikkelde situaties, zeker als een cliënt ziek wordt. Sandra: "Zo krijgen we de vraag: 'Stel mijn kwetsbare kind krijgt het coronavirus en moet naar het ziekenhuis. Mag ik dan mee?' Ik geef dan aan dat wij zullen uitleggen waarom het voor de cliënt belangrijk is dat er iemand meegaat, maar dat onze stem niet per definitie de doorslag geeft. Soms zal de ambulancedienst of het ziekenhuis er iets van vinden. Ik probeer eerlijk te blijven, verwachtingen te managen. Ik snap dat het voor  de familie ook een enorm spannende tijd is. Het contact onderhouden met cliënten via beeldbellen is soms heel ingewikkeld. Sommige cliënten snappen het niet. Aan de andere kant heb ik ook situaties gezien waarbij gedacht werd: deze cliënt heeft zo’n laag niveau, dat gaat vast niet lukken. Maar de cliënt genoot enorm. Er verscheen een stralende lach toen de familie een liedje zong. Als ik het vertel, krijg ik weer kippenvel."

Viooltjes poten
Waar veel cliënten normaal gesproken naar de dagbesteding gaan, zijn deze locaties nu gesloten. Wel komen de medewerkers van de dagbesteding naar de woongroepen. "Daar zie je soms prachtige nieuwe dingen ontstaan", vertelt Sandra. "Er wordt een nieuwe structuur opgezet en gekeken: wat werkt voor de cliënten? Zo blijkt een cliënt het leuk te vinden om met strijkkralen onderzetters te maken. En voelen andere cliënten zich belangrijk door viooltjes te poten waarmee ze anderen blij kunnen maken." Sommige teams geven aan dat dagbesteding op de woongroep rust geeft. Sandra: "Geen gesleep met cliënten, geen druk vanwege aanvangstijden. Voor de groep cliënten die veel beweging nodig heeft, is het lastiger. Wij hebben daarom gezegd: cliënten van locatie X mogen niet naar verschillende dagbestedingslocaties, maar we kunnen de cliënten voor wie dit wenselijk is wel naar dezelfde dagbestedingslocatie laten gaan. Dan komen ze niet met anderen in aanraking."

Ingewikkelde vragen
Op de vraag wat haar zou helpen in haar werk nu, heeft Sandra een duidelijk antwoord: meer informatie. "Ik merk bij collega’s dat er veel vragen zijn. Bijvoorbeeld over het testen. Daarnaast werd er even gesproken over een vijf-minutenregel, geen beschermende middelen als je niet langer dan vijf minuten zorg levert. Die regel was niet goed uit te leggen. Waarom kan vijf minuten wel en zes minuten niet?" Inmiddels wordt deze regel niet meer genoemd door het RIVM. Er is een richtlijn die duidelijkheid geeft over wanneer je beschermende middelen moet inzetten. Wat het voor Sandra en haar collega’s extra ingewikkeld maakt, is dat hun cliënten zich niet altijd aan de opgelegde maatregelen kunnen houden. Sandra: "Sommigen hoesten altijd veel én met 'consumptie'. We hebben nu nog voldoende beschermende materialen, maar als we die meer moeten gaan inzetten, weet ik niet voor hoelang nog."

Enorme inzet
Sandra verwacht dat de komende weken spannend zullen zijn. "Hoeveel collega’s en cliënten worden ziek? En hoe ziek worden cliënten? Overal in het land bereiden we ons voor. Er worden speciale COVID-huizen of verpleeglocaties opgezet. Ook worden er nu het nog kan extra scholingen geregeld om medewerkers voor te bereiden op meer lichamelijke verzorging en het aan- en uittrekken van beschermende middelen. Zeker bij begeleiders die niet medisch geschoold zijn, kan dat laatste voor onzekerheid zorgen omdat dit soort middelen normaal niet gebruikt hoeven te worden. Het wordt een spannende tijd, maar de enorme inzet die ik overal zie geeft me vertrouwen. Er is veel bereidheid om onze cliënten de best mogelijke zorg te leveren."