Goed op weg naar een gezonde buurt!

Iedereen in het dorp kende haar: zuster Jansen. Beschermd tegen weer en wind verplaatste zij zich in haar leren jas op een Solex-bromfiets van het ene naar het andere adres. In nauwe samenwerking met de huisarts verleende ze zorg van de wieg tot het graf bij de buurtbewoners thuis. Dat wilde ik als tiener ook.

Een week na de bevalling kwam zuster Jansen langs voor het hielprikje bij de baby en in de maanden daarna volgde zij de groei en ontwikkeling tijdens haar spreekuur op het consultatiebureau. Ze signaleerde op subtiele wijze als er iets ‘niet pluis’ was en ging dan eens op de koffie om te bespreken wat er in die situatie aan ondersteuning nodig was. Soms was burenhulp of een gesprekje met de juffrouw op school al genoeg.

Zuster Jansen was goed op de hoogte van wat er speelde, dankzij signalen die zij opving als: “We zien onze buurvrouw de laatste tijd niet meer in de buurtwinkel, zou er iets aan de hand zijn?” Ze kwam langs om medicijnen toe te dienen, wonden te verzorgen of adviezen te geven. En als het levenseinde in zicht kwam, was zuster Jansen er om haar patiënt thuis, in de eigen omgeving, tot het laatst toe te verplegen.

Zo’n prachtig beroep zou ik ook willen hebben en vast en zeker tot mijn pensioen blijven doen, dacht ik als vijftienjarige. Een beroep waarmee je voor mensen een verschil kunt maken, tijdens de hoogte- én de dieptepunten van hun leven.

Dus nadat ik mijn opleiding tot verpleegkundige in het ziekenhuis had afgerond, ging ik direct op mijn doel af: ik volgde de opleiding maatschappelijke gezondheidszorg, om uiteindelijk als wijkverpleegkundige aan de slag te gaan.

Maar het liep anders. Al na een paar jaar werd de wijkverpleging zoals die tot dan toe werd uitgevoerd opgeheven. De zorgsector moest overgaan op ‘product-denken’. Goedkopere krachten konden het gestandaardiseerde werk uitvoeren en de ‘zusters Jansen’ werden managers. Weggepromoveerd. Daar zat ik dan, achter mijn bureau. Zelden had ik nog contact met de mensen voor wie ik zo graag een verschil had willen maken.

Dit was niet wat ik wilde. Totdat ik bij Buurtzorg ging werken. Vanuit hun visie op ons vak kreeg ik weer de ruimte om samen met mijn cliënten aan de gewenste zorgresultaten te werken.

Voelsprieten uitsteken

Inmiddels is het 2024 en preventie de nieuwe trend. In onze sector heet dat wijkgerichte preventie en daar word ik dus heel blij van. Nu kan ik vanuit mijn beroep mijn voelsprieten uitsteken in ‘mijn eigen buurt’. Al die persoonlijke contacten met de buurtbewoners geven een schat aan informatie over wat de buurt nodig heeft voor een betere gezondheid van de mensen. En dat blijkt alles te maken te hebben met menselijk contact. Met de behoefte om gehoord en gezien te worden, om ergens bij te horen en om – zolang het kan – het leven te vieren.

In de functie van wijkverpleegkundige kan ik vanuit een neutrale positie met buurtbewoners in contact komen en ze met elkaar verbinden. Wat een genot om het sneeuwbaleffect te ervaren van hoe die onderlinge verbinding groeit en bloeit. En wat fijn dat ik al zoveel weet van de context waarin iemand leeft als het moment komt waarop verpleging thuis nodig is. Dat werkt snel en efficiënt, zeker als er een beroep moet worden gedaan op het buurtnetwerk. Want dat ken ik natuurlijk ook.

We zijn er nog niet, maar ik ben al aardig op weg naar mijn droombaan. Op de fiets rij ik met open ogen en oren voor wat er gebeurt in mijn Leidse stadsbuurt als de nieuwe zuster Jansen, op weg naar een gezonde buurt!