Vitamines om te vechten

Vandaag opende koning Willem-Alexander de foto-expositie ‘Nationaal stilstaan bij corona’. In de tentoonstelling vertellen Nederlanders met een foto het verhaal van iemand die tijdens de pandemie de meeste indruk op hen heeft gemaakt. Als ik stilsta bij corona, denk ik aan de levenslustige vrouw die in maart 2020 met haar partner op onze SEH wordt binnengebracht.

De eerste coronagolf is sinds twee weken in volle hevigheid losgebarsten. In ons ziekenhuis is in snel tempo een corona-afdeling geopend. Als verpleegkundig specialist palliatieve zorg werk ik met coronapatiënten en hun naasten. Ze hebben een uiterst onzekere prognose.

Covid-19 is een ziekte die ik – net als iedereen – op dat moment nog niet ken. De ziekte gedraagt zich grillig en lijkt onvoorspelbaar. Er zijn onverwachte sterfgevallen. Maar er is ook herstel bij patiënten die uitzichtloos ziek lijken. Ons team begeleidt deze patiënten. We proberen een anker te zijn in ongekend moeilijke tijden.

Een van de patiënten is een vrouw die met pensioen is, maar stilzitten is er niet bij. Haar partner heeft als eerste klachten gekregen. Benauwdheid, vermoeidheid en koorts. Een dag later merkt ook zij de eerste verschijnselen. En dan gaat het snel. Op de spoedeisende hulp van ons ziekenhuis scheiden hun wegen. Hij gaat naar de intensive care. Zij vertrekt naar de corona-afdeling. Een kus en lieve woorden. Nog geen dag later overlijdt haar levensgezel, één verdieping boven haar. Zo dichtbij en zo ver weg.

Wanneer ik haar tref, is ze te moe om te praten, bewegen en ademen. In haar ogen zie ik verdriet, angst en eenzaamheid. Ze ligt alleen op een tweepersoonskamer. De zuurstofkraan is maximaal opengedraaid. De deur dicht.

Ze is ver weg van de wereld buiten het ziekenhuis en van haar geliefden. Bezoek is niet toegestaan. Voor haar geen knuffels om het verlies van haar partner te verzachten. Om hem samen met haar geliefden te herdenken. Niet met haar gezin een waardig afscheid voorbereiden. Ze is alleen en vecht voor haar leven.

Ik ga naast haar zitten. Ik draag een schort, mondkapje, handschoenen en haarnetje. Alleen mijn ogen zijn zichtbaar. In mijn handen brieven van haar familie. Ik vraag de zieke vrouw of ze klaar is voor de woorden die haar geliefden hebben geschreven. Ze knikt.

Uit mijn mond volgen warme en liefdevolle verhalen van haar kinderen, broers en zussen, familie en vrienden. Condoleances en woorden om haar een hart onder de riem te steken. Dierbare herinneringen. Om haar kracht te geven. Haar bewust te maken van alle redenen die ze heeft om te vechten tegen dit verschrikkelijke virus. Na een brief is er een stilte en verwerkt ze de woorden. Het raakt de vrouw diep. Ze pakt mijn hand vast. We hebben allebei tranen in onze ogen.

In het oog van de storm

Het voorlezen van de brieven herhaalt zich dagelijks. Voor haar een moment om kracht op te doen. Vitamines om te vechten tegen deze voor haar mogelijk fatale ziekte. Soms zijn er momenten waarin zij zich wat beter voelt. Dan vertelt ze over de mensen die haar schrijven. Over mooie, grappige en moeilijke momenten in hun leven samen. Ik leer haar steeds een beetje meer kennen.

Wanneer ik me in die kamer bevind, zit ik het oog van de storm. Dagenlang is het een moment van rust op mijn dag. Een moment van bezinning in de hectiek van deze pandemie.

Maar dan komt er plotseling een eind aan deze bijzondere momenten. De dood klopt ook bij haar onverwacht, maar onverbiddelijk aan. Na een week zonder elkaar, voegt zij zich weer bij haar partner.

Wat voel ik me – ook nu nog – vereerd. Om deze plaats naast haar in te mogen nemen en haar nabij te zijn in die moeilijke periode. Een menselijke brug te vormen tussen haar en mensen die van haar houden. Om de eenzaamheid, angst en zorgen even uit de kamer te laten verdwijnen. Er te kunnen zijn, de essentie van ons vak.