Vermijdbare sterfte in ziekenhuizen in 2019 op gelijk niveau gebleven

De vermijdbare sterfte in ziekenhuizen is in 2019 gelijk gebleven ten opzichte van 2015/2016. Het gaat hierbij om het overlijden van patiënten door complicaties die waarschijnlijk voorkomen hadden kunnen worden. Dat blijkt uit de vijfde meting van de Monitor Zorggerelateerde schade van kennisinstituut Nivel en het Amsterdam Public Health onderzoeksinstituut. V&VN-voorzitter Bianca Buurman: “In het rapport zie je dat de groep oudere patiënten met meerdere en complexe aandoeningen in 2019 aanzienlijk is toegenomen. Ook de werkdruk is toegenomen door de steeds groter wordende personeelstekorten. Ondanks deze omstandigheden is het sterftecijfer niet gestegen.”

Buurman verwacht dat er in de komende jaren blijvende aandacht nodig is voor patiëntveiligheid, omdat patiënten met steeds complexere problematiek worden opgenomen. “De vergrijzing zet door, waardoor er meer kwetsbare ouderen met multimorbiditeit in het ziekenhuis komen. En tijdens de covid-crisis zijn veel mensen die ziekenhuiszorg nodig hadden niet geholpen. Door uitgestelde zorg kan hun situatie inmiddels verslechterd zijn. Dit zorgt voor een toename van complexe patiënten met meerdere aandoeningen, bij wie de risico’s op zorggerelateerde schade groter zijn.”

Verbetermogelijkheden

Ziekenhuizen, medisch specialisten en verpleegkundigen kunnen de verbetermogelijkheden die uit het onderzoek komen gezamenlijk oppakken. Zo is extra aandacht nodig bij de zorg rondom kwetsbare ouderen. Er zijn vaak meerdere zorgverleners tegelijk betrokken, waardoor onderlinge afstemming noodzakelijk is. Verbetermogelijkheden liggen bij het regelmatig bespreken wat wel en niet goed gaat, samen met patiënten en naasten, en tussen de verschillende disciplines van zorgverleners.

Het rapport laat zien ook zien dat een derde van de oudere patiënten niet gescreend wordt, terwijl vroegtijdige signalering bij die groep veel schade kan beperken. Buurman: “Bij oudere mensen kunnen de symptomen anders zijn dan bij jonge mensen. Bij een infectie kan bijvoorbeeld geen koorts, maar verwardheid optreden. Als iemand een verhoogd risico heeft op delier, dan kun je door vroegtijdig de signalen te herkennen enorm veel schade voorkomen.” De toegenomen complexiteit zorgt ervoor dat het steeds belangrijker wordt om je te blijven bijscholen op complexe ziektebeelden. “Dat vraagt om ruimte en scholingsbudget voor zorgverleners. En om het intensief ontwikkelen en toegankelijk maken van beroepsinhoudelijke kennis, gericht op de toepassing in de praktijk, met ict-systemen die verpleegkundigen ondersteunen in het signaleren en maken van beslissingen bij verhoogde risico’s.”

Naast een complexere patiëntengroep, concludeert het rapport dat ook de omstandigheden waaronder op afdelingen en in ziekenhuizen gewerkt moet worden van invloed zijn op de patiëntveiligheid. Het gaat onder meer om de hoge werkdruk door een groot personeelstekort. Het is de komende jaren essentieel om die omstandigheden te verbeteren.

Werken aan patiëntveiligheid

Om de cijfers rondom vermijdbare schade en sterfte in ziekenhuizen omlaag te krijgen werkt V&VN sinds 2020 samen met zorgprofessionals en brancheorganisaties FMS, NFU, NVZ en de Patiëntenfederatie in het programma Tijd voor Verbinding. Het programma richt zich op drie belangrijke thema’s: antistollingszorg, kwetsbare ouderen en het multidisciplinaire gesprek tussen zorgprofessionals onderling, en met de patiënt. De uitkomsten van de Nivel-monitor gebruikt Tijd voor Verbinding om het programma en de thema’s waar nodig te verfijnen en aan te scherpen. Lees meer over Tijd voor Verbinding.